poniedziałek, 2 grudnia 2013

Borówka czernica i borówka brusznica


Zioła - receptury


Borówka czernica (Vaccinium myttillus L.)


Borówka czarna, czarna jagoda, jagodzina. W starożytności suszone owoce znane były jako lek przeciwbiegunkowy, a plemiona słowiańskie zbierały owoce borówki czernicy od niepamiętnych czasów, stosując je z dobrym skutkiem jako lek przy rozstroju żołądka i jelit. Suszone owoce stosuje się do dnia dzisiejszego. Mają one również lekkie działanie przeciwcukrzycowe i moczopędne. W czasie drugiej wojny światowej w trakcie Bitwy o Anglię zauważono, że lotnicy brytyjscy znacznie lepiej widzą w nocy. Po dokładnych obserwacjach stwierdzono, że dżem z jagód , który był tak chętnie zjadany, ma ogromne znaczenie na poprawę „widzenia nocnego”. Dżem wprowadzono jako „obowiązkowy” dodatek do posiłku przed nocnymi lotami. Spory na temat poprawy „widzenia nocnego” trwają do dzisiejszego dnia, ale w żadnym przypadku nie umniejsza to właściwości leczniczych tej niepozornej rośliny.

Szczegółowe badania przeprowadzono dopiero w latach 60. Potwierdzono teorię o wpływie związków chemicznych zawartych w owocach borówki na zdolność widzenia nocnego. Z owoców borówki czernicy wydzielono luteinę – związek chemiczny poprawiający mikrokrążenie w gałce ocznej, a tym samym poprawę widzenia min. w nocy – to przechyla szalę na korzyść teorii, o poprawie widzenia nocnego lotników brytyjskich w czasie II wojny światowej.

Dziwne właściwości jagód wykorzystuje się do dzisiejszego dnia - suszone lub gotowane mają właściwości przeciwbiegunkowe, natomiast świeży owoc – powoduje rozwolnienie. Owoce posiadają silne właściwości bakteriobójcze, przeciwzapalne i przeciwkrwotocznie. Bardzo korzystne jest spożywanie większej ilości owoców borówki w przypadkach tzw. „kurzej ślepoty”.

Z krzewinek borówki pozyskiwane są również liście. Suszone, a następnie mieszane z innymi ziołami i pite w postaci herbaty, obniżają poziom cukru we krwi. Dlatego wchodzą w skład ziół znanych jako „Diabetosan”.

W 1975 roku, pracując w jednym z Urzędów Gminy na terenie Kaszub, po raz pierwszy spotkałem się z tzw. borówką amerykańską. Pierwsza partia sadzonek została przywieziona z USA ok. 200 szt. i posadzona na torfowiskach. Po ok. trzech latach pojawiły się pierwsze owoce. Byłem trochę rozczarowany. Owoce duże, granatowe, ale miąż był jasnozielony. W smaku przypominały nasze czarne jagody. Obfitość zbiorów nastąpiła po 5 latach. Owoce zaczęły zdobywać popularność i coraz częściej można je dzisiaj kupić na targowiskach i w sklepach. Nie wiem, jaki wpływ na likwidację przypadłości wyżej opisanych ma owa borówka, ale polecam jako surowiec do przetworów z uwagi na dostępność oraz co najważniejsze, uprawa ich nie wymaga nawożenia nawozami sztucznymi.

Odwar z liści borówki czernicy

1 płaską łyżkę suszonych liści borówki zalać szklanką wody i gotować na wolnym ogniu ok. 5 minut. Przecedzić, pić 2-3 razy dziennie po ¾ szklanki w przypadku biegunki – dorośli, dla dzieci po ½ łyżki stołowej a dla niemowląt po ½ łyżeczki w porcji mleka. Najważniejsze jest podawanie odwaru w początkowych objawach biegunki. Odwar jest również pomocny przy zakażeniu dróg moczowych – dawkowanie j.w. Podobne dawkowanie stosuje się w przypadkach zapalenia dróg moczowych i pęcherza moczowego.

Odwar z liści borówki czernicy jest pomocny w leczeniu początkowego stadium cukrzycy i należy stosować go razem z innymi ziołami.

Odwar z suszonych owoców borówki

1 łyżkę stołową suszonych owoców zalać szklanką wody, doprowadzić do zagotowania i gotować na wolnym ogniu ok. 5 minut. Przecedzić i po ostygnięciu pić 2-3 razy dziennie, po pół szklanki po jedzeniu w przypadku biegunki.

Napar z owoców borówki z dodatkiem szałwii

- do stosowania zewnętrznego przy zapaleniu gardła lub stanach zapalnych jamy ustnej
2 łyżki stołowe suszonych owoców i 1 łyżkę stołową szałwii zalać szklanką wrzątku, doprowadzić do zagotowania – odstawić do ostudzenia. Otrzymanym naparem płukać gardło lub jamę ustną kilka razy dziennie.

Zupa jagodowa

1 szklankę świeżych owoców zalać 3 szklankami wody, zagotować i przetrzeć przez sito (uważam, że można zmiksować). Odstawić i dodać do gorącej zupy 4 łyżki słodkiej śmietany 18 lub 22% wymieszanej z 1 łyżką mączki ziemniaczaną rozpuszczoną w 1/3 szklance wody. Zagotować ponownie i odstawić. Do tej zupy „pasują”: lane kluseczki, pianka z białek ubitych na sztywno z cukrem (piankę można kłaść łyżką bezpośrednio na gotującą się zupę lub kłaść bezpośrednio na talerz z zupą) lub z drobnym makaronem ugotowanym wcześniej.

Kisiel jagodowy

1 szklankę świeżych jagód zalać dwoma szklankami wody, wsypać cukier (ilość według uznania) i doprowadzić do zagotowania. Zmniejszyć ogień i dodać dwie łyżki mąki ziemniaczanej rozmieszanej w 1/3 szklanki wody. Chwilę pogotować na wolnym ogniu, rozlać do miseczek i schłodzić. Jeżeli ktoś lubi gęsty kisiel, może pół łyżki mączki więcej. Jako ozdoba – na górę – bita śmietana.

Na zimę można robić przetwory z jagód zasypanych cukrem i krótko pasteryzowane - do wykorzystania jako dodatek do ciast, pierogów i wszelkich innych smakołyków.

Borówka brusznica (Vaccinium vitis idea L.)


Znana już w starożytności. Dojrzałe jagody są czerwone zewnątrz, a w środku białe. Moja babcia robiła z nich konfitury. Smażyło się je w cukrze, a następnie zamykało w małych słoikach na gorąco. „Trzymały” całą zimę. Drugim sposobem było ucieranie surowych borówek z dużą ilością cukru. Bardzo żmudna praca, ale efekt murowany. Tak utarte borówki były wkładane do małych słoików, na wierzch kładziono krążek pergaminu, nalewano pół łyżeczki spirytusu i podpalano. Słoiki natychmiast były zamykane. Spirytus palił się do momentu, kiedy zabrakło tlenu. W ten sposób wytwarzała się lekka próżnia i borówki spokojnie mogły stać kilka miesięcy. Pamiętam, że dodawano również do borówek gruszki. Dla osób, które jedzą mięso, polecam borówki jako znakomity dodatek do pieczonej kaczki. Również „pasują” do wszystkich mięs z dziczyzny. Jest to też znakomity dodatek do ciast, w których używa się konfitur, dżemów i innych przetworów z owoców borówki brusznicy. Można mieszać z tartym chrzanem i podawać zamiast musztardy.

W medycynie ludowej wykorzystywano również liście tej borówki w leczeniu dolegliwości reumatycznych i dróg moczowych. Późniejsze badania właściwości leczniczych liści potwierdziły w części te zalety lecznicze. Liście to dobry środek przy leczeniu stanów zapalnych dróg moczowych oraz obniżaniu ciśnienia tętniczego. Należy jednak pamiętać, że nadmiar herbatek z liści lub przetworów z owoców borówki, nie jest wskazany w chorobach pęcherzyka żółciowego. Sok lub dżem z owoców wymieszany z gorącą wodą lub inną słabą herbatą obniża lekko gorączkę.

Odwar z liści stosowany w medycynie ludowej przy stanach zapalnych dróg moczowych:

1 ½ łyżki suszonych liści borówki zalać szklanka zimnej wody. Doprowadzić do zagotowania i gotować na wolnym ogniu do 2 minut. Odcedzić, pić po pół szklanki 2-3 razy dziennie.

Borówki „kwaszone”

Umyte i osączone borówki wsypać do 1 ½ litrowego słoja. Zalać zalewą sporządzoną z 1 litra przegotowanej i ostudzonej wody (do gorącej wody dodać 2 czubate łyżki cukru i pół łyżki soli). Cukier i sól muszą dobrze się rozpuścić. Dodać dwa - trzy obrane i pokrojone na ćwiartki jabłka (najlepsze były antonówki, tylko kto jeszcze pamięta smak tej odmiany?) najlepiej kwaskowate jabłka. Kto lubi, może dodać kilka goździków, trochę cynamonu. Ostudzoną zalewą zalać owoce, zakręcić słój i odstawić w chłodne miejsce.

Receptury według przepisu fitoterapeuty
Andrzeja Sołtysińskiego




Borówka czernica 

Działa moczopędnie, przeciwbiegunkowo, bakteriobójczo, ściągająco, obniża poziom cukru

Odwar z liści

1 łyżka liści zalać 1,5 szklanki gorącej wody, gotować pod przykryciem na maleńkim ogniu 5 minut. Odstawić na 10 minut, przecedzić.

Pić po pół szklanki 3-4 razy dziennie między posiłkami jako łagodny środek przeciwbiegunkowy

Odwar z owoców

3 łyżki suszonych owoców zalać 0,5 szklanki gorącej wody i gotować 7 minut pod przykryciem. Odstawić na 10 minut, przecedzić. Stosować 3-4 razy dziennie między posiłkami.


Borówka brusznica

W medycynie wykorzystuje się liście. Działają moczopędnie, ściągająco na błony śluzowe przewodu pokarmowego, przeciwbiegunkowo i przeciwzapalnie.

Odwar z liści

1 łyżkę rozdrobnionych ziół zalać szklanką letniej wody i ogrzewać powoli pod przykryciem do wrzenia. Następnie gotować na maleńkim ogniu przez 5 minut. Odstawić na 10 minut, przecedzić. Pić 1/3 szklanki 2-3 razy dziennie jako środek odkażający układ moczowy, a także w nieżytach przewodu pokarmowego i lekkich biegunkach.

Uwaga:
Duże dawki zażywane przez dłuższy czas mogą powodować objawy zatrucia, wymioty, stany pobudzenia, kurcze, niedokrwistość. 

Zapraszamy na warsztaty Uzdrawiania


© Wszelkie prawa do publikacji zastrzeżone przez: ajurweda.blogspot.com


1 komentarz:

  1. ________________________________________________________________________________________
    CYTAT: "Borówka czernica i borówka brusznica" ŚWIETNIE, CIEKAWIE OPRACOWANE: KLASA! ♥♥♥♥♥

    ________________________________________________________________________________________

    OdpowiedzUsuń