Ajurweda

Ajurweda – Indyjska Medycyna Wedyjska

„Ajurweda” (ayurveda) to „wiedza życia”, bądź „sztuka życia”. Ajurweda to „wiedza o zdrowym życiu” i jest to najstarszy na świecie system medyczny i filozoficzny, wywodzący się ze starożytnych Indii, z przed ponad pięciu-sześciu tysięcy lat. Jest to sanskrycki termin, gdzie „ajus” znaczy życie, a „veda” wiedzę, mądrość. Jako, że „życie” jest synonimem „zdrowia”, ajurweda jest wiedzą o zdrowiu. Można pięknie wyjaśniać termin Ajurweda jako „wiedza o zdrowym życiu”, co oddaje i nazwę i treść wykładanego przedmiotu, w istocie indoeuropejskiej medycyny tradycyjnej (IMT). Ajurweda to najstarszy na świecie system medyczny i filozoficzny, wywodzący się ze starożytnych Indii, z przed ponad pięciu-sześciu tysięcy lat. Ajurweda znana i praktykowana była w czasach życia Mistrza Kryszny, a wiadomo, że tak zwana Kali Juga (Epoka Bogini) rozpoczęła się w 3102r. p.e.ch. (przed erą chrześcijańską), po wniebowstąpieniu Pasterza Dusz, Proroka i Awatara jakim jest Pan Kryszna.

Ajurweda to system holistycznej medycyny naturalnej oparty na sprawdzonych przez tysiąclecia recepturach i metodach skutecznej terapii. Ajurwedyjska wiedza medyczna postrzega człowieka holistycznie i dotyczy każdego aspektu ludzkiego życia, koncentrując się na zapobieganiu chorobie, a gdy do niej dojdzie usuwaniu jej źródła, a nie tylko jej objawów. Zgodnie z ajurwedyjską definicją zdrowia, pełne zdrowie nie opiera się jedynie na braku wyraźnych symptomów chorobowych, lecz stanowi stan absolutnie dobrego samopoczucia w całej swojej istocie. Medycyna ajurwedyjska nie zajmuje się pojedynczym organem, lecz traktuje ciało i umysł jako całość. Jej istotą jest pełne wyzdrowienie, a nie tymczasowa ulga.

Ajurweda to medyczna i metafizyczna życiowa wiedza o uzdrawianiu, indoeuropejska matka wszelkiej sztuki leczenia i jednocześnie filozofia sztuki życia, której istotą jest świadome dążenie człowieka do pełnej równowagi na poziomie ciała, umysłu i ducha. Jest to system uzdrowicielski zajmujący się naturą, celem i sensem ludzkiego życia. Obejmuje metafizykę i fizykę, zdrowie i chorobę, szczęście i smutek. W wedyjskiej wiedzy celem życia jest samopoznanie lub samospełnienie tj. realizacja boskiej świadomości i wyrażanie tej boskości w codziennym życiu. Aby dobrze opanować sztukę Ajurwedy dobrze jest praktykować śiwaicką sztukę uprawiania ogrodów, hodowlę roślin leczniczych, żyć wśród roślin i hodować węże (żmije).

Ajurweda to system holistycznej medycyny naturalnej dany ludzkości przez Anioły, Bogów (Dewy), ale w praktyce oparty na sprawdzonych przez tysiąclecia recepturach i metodach skutecznej terapii. Ajurwedyjska wiedza medyczna ujmuje człowieka holistycznie i dotyczy każdego aspektu ludzkiego życia, koncentrując się na zapobieganiu chorobie, a gdy do niej dojdzie usuwaniu jej źródła, a nie tylko jej objawów. Zgodnie z ajurwedyjską definicją zdrowia, pełne zdrowie nie opiera się jedynie na braku wyraźnych symptomów chorobowych, lecz stanowi stan absolutnie dobrego samopoczucia w całej swojej istocie. Medycyna ajurwedyjska nie zajmuje się pojedynczym organem, lecz traktuje ciało i umysł jako całość. Jej istotą jest pełne wyzdrowienie, a nie tymczasowa ulga.

TRIDOŚA: VATA – PITTHA - KAPHA

Ajurweda opiera się na założeniu, że we wszystkim, co istnieje przejawia się energia, zwana w sanskrycie praną (prańah). Prana jest pięcioraką siłą życiową i przenika Wszechświat (Brahmanadam) przejawiając się w pięciu żywiołach: przestrzeni (akaśa), powietrzu (waju), ogniu (agni), wodzie (apas) i ziemi (prithiwi). W człowieku prańah występuje pod postacią zróżnicowanych energii wata, pitta i kapha (kafa), które stanowią aktywne odzwierciedlenie wspomnianych pięciu żywiołów. Każdy z nas ma niepowtarzalną kombinację tych trzech energii, a zatracenie równowagi pomiędzy nimi jest przyczyną każdej dolegliwości. Tridośa – Trzy Dośa w postaci Vata, Pitta i Kapha to dosłownie trzy powłoki, trzy energie, substancje lub płyny organizmu. Ich charakterystyka w sztuce ajurwedyjskiego uzdrawiania jest następująca:

1. Vata (Wata) – substancja gazowa, oddechowa, powietrzna; powiew, nastrój, atmosfera, aura, energia, stan uczuć serca, sentyment, melancholia, tęsknota; ruchy z centralnego i współczulnego systemu nerwowego;
2. Pitta – ogień, temperatura, gorąco, ciepło organizmu; esencja żółci; przemiana materii; metabolizm; przemiana materii i spalanie w organizmie;
3. Kapha (Kafa) – śluz, maź stawowa, woda; płyn mózgowo-rdzeniowy; typ ziemno-wodny; ciecze ochronne w organizmie; oleistość; ciężkość.

Typ Vata to osoba zwiewna, ulotna, lekka, subtelna, chłodna, jasnej karnacji, ruchliwa, górnolotna, odlotowa, sentymentalna, melancholiczna, szczupłej i kruchej budowy ciała, idealistyczna, o suchej cerze.

Typ Pitta to osoba ognista, dynamiczna, zmysłowa, ekspresyjna, gwałtowna, bystra i sprytna, o cerze oleistej, ciepła, racjonalistyczna, praktyczna, rozwojowa, intelektualna, zwinna oraz sprawna fizycznie.

Typ Kapha (Kafa) to osoba powolna, chłodna, ciężka, statyczna, domatorska, materialistyczna, krępej budowy ciała, tłusta i oleista, przysadzista.

Według Ajurwedy w momencie zapłodnienia powstaje pewien energetyczny kod genetyczny(prakryti – matryca materii, podstawa materii) i niepowtarzalna konstytucja ciała, energię przejawiającą się w ludzkim organizmie w trzech różnych postaciach: vata, pitta i kapha (kafa). Wszelkie zaburzenia, a w ich następstwie choroby biorą się z zachwiania równowagi energetycznej ciała, a więc z nadmiaru bądź z niedoboru tych energii, co z kolei w fizycznym wymiarze powoduje brak właściwej czynności komórkowej w organizmie. Prakryti kieruje osobniczymi reakcjami tak umysłowymi jak i fizjologicznymi. Oznacza to, że każdy typ konstytucjonalny wykazuje osobnicze predyspozycje do zaburzeń, jak choćby niedowagi czy nadwagi. Według Ajurwedy istnieje siedem typów ciała: ciała jednorodne, z przeważającą energią vata, pitta lub kapha; typy dwoiste, gdzie niemalże w równej mierze występują vata-pitta, pitta-kapha lub kapha-vata; bardzo rzadko wszystkie trzy dośa występują w równych proporcjach. Ciało całkowicie harmonijne jest pewnym celem i ideałem ajurwedy. Idea prakryti została potwierdzona przez naukę genetyki odkąd odkryto przenoszenie podstawowych cech w chromosomach matczynych i można identyfikować ludzi wedle grup pochodzenia od siedmiu pierwotnych matek w obrębie Azji, Afryki i Europy.

Vata jest odpowiednikiem żywiołu przestrzeni i powietrza z dodatkiem eteru oraz biologiczną energią wszelkiego ruchu w ciele, pitta - energią ognia, odpowiada za metabolizm, natomiast kapha (kafa) jest energią ziemi i wody, odpowiadającą za konstrukcję ciała. Te trzy dośa (typy ciała) - vata, pitta i kapha - są aktywnymi postaciami pięciu żywiołów, w odniesieniu do Trigunas – trzech więzów pomiędzy materią Duchem. Kierują one wszystkimi funkcjami biologicznymi i psychicznymi ciała, ducha i świadomości (umysłu). Sterują naszymi pierwotnymi upodobaniami do niektórych smaków, pokarmów, warunków klimatycznych, gorąca i zimna, pewnych typów zachowań (bardziej lub mniej aktywnych, spontanicznych). To od nich niejako zależą cechy naszego charakteru, fizjologii i ogólnie wyglądu zewnętrznego.

Ajurweda uczy, że pełny oddech jogiczny składający się z trzech faz: dolnobrzusznej, śródpiersiowej i górnoszczytowej odpowiada trzem typom konstytucji psychofizycznej, odpowiednio kapha, pitta i vata, co wydaje się oczywiste dla każdego uważnego obserwatora procesów oddechowych. Oczyszczenie i regulacja danego dośa odbywa się przez regularne oddychanie odpowiednim dlań typem oddechu. Kompensacja biegunowa odbywa się z pomocą oddechu typu przeciwstawnego w danych cechach czy właściwościach. Osoby o zrównoważonych trzech dośa powinny często używać pełnego oddechu trójfazowego!

Trzy elementy składowe człowieka i natury

Zgodnie z klasyfikacją ayurvedy, wszystko w naturze składa się z pięciu elementów: przestrzeni, powietrza, ognia, wody i ziemi. Te pięć elementów łączy się ze sobą, tworząc trzy podstawowe cechy -dośa, nazywanych vata, pitta, kapha (vata - przestrzeń i powietrze, pitta - ogień, kapha - woda i ziemia). Ayurveda opisuje wszystkie rzeczy w przyrodzie według występującego w nich stosunku elementów: vata, pitta, kapha. Te trzy cechy obecne są wszędzie - w minerałach, roślinach i zwierzętach, a także w naszych ciałach. VATA - wiąże się z ruchem i przepływem, w naszym organizmie vata rządzi funkcjonowaniem układu nerwowego oraz ruchem wewnątrz poszczególnych układów, tj. oddychaniem, wydalaniem i itp. PITTA - wiąże się z trawieniem i metabolizmem. Kieruje procesem trawienia i wchłaniania substancji odżywczych. KAPHA - reguluje proces budowy, gospodarkę płynami oraz spójność. W naszym organizmie kapha rządzi budową fizyczną oraz równowagą płynów. Ayurveda klasyfikuje ludzi na typy psychofizyczne według tych dosa, które dominują w ich układzie. Istnieją osoby, które można scharakteryzować za pomocą jednego tylko dosa, jednakże większość z nas jest kombinacją dwóch lub trzech. Możemy być: vata, pitta, kapha, vata-pitta, pitta-vata, vata-kapha, kapha-vata, pitta-kapha, kapha-pitta oraz vata-pitta-kapha. Osoba, której ciało jest mieszaniną dwóch dośa, posiada przewagę jednego z nich, dlatego też vata-pitta i pitta-vata, to dwie różne budowy ciała. Zamieszczony poniżej opis trzech podstawowych typów psychofizycznych oraz test dadzą Ci wystarczającą liczbę informacji, aby zrozumieć swój własny układ psychofizyczny.

VATA - Oto niektóre z najczęściej występujących cech osób, w których układzie psychofizycznym dominuje vata. Czytając o nich dobrze jest pamiętać, że vata składa się z elementu przestrzeni i powietrza oraz, że charakterystyczne cechy vata to suchość, ruch, zimno, światło, zmienność, delikatność, szorstkość i szybkość.

• szczupła sylwetka (najlżejszy z trzech typów ciała)
• sucha cera i suche włosy
• zimne dłonie i stopy; ten typ źle się czuje w zimnym klimacie
• szybkie mówienie i szybkie chodzenie
• twórczy bystry umysł
• bogata wyobraźnia
• łatwość przyswajania nowej wiedzy, ale i łatwość zapominania
• pobudliwość, żywość i chęć do zabawy
• zmienność nastrojów
• nieregularny tryb życia
• zmienność apetytu
• duża energia w krótkotrwałych zrywach
• radość życia i entuzjazm w stanie równowagi
• skłonność do działania pod wpływem impulsów
• nawał chaotycznych myśli

Typowe problemy zdrowotne to: bóle głowy, nadciśnienie, suchy kaszel, bóle gardła, ucha, niepokój, arytmia serca, kurcze mięśni, bóle w krzyżu, zaparcia, wzdęcia, biegunka, nerwica żołądka. Większość zaburzeń o charakterze neurologicznym ma swoje źródło w nierównowadze vata.

Rada zdrowotna: Najważniejszą sprawą w przypadku osób typu vata – i często najtrudniejszą - jest prowadzenie uregulowanego trybu życia, czyli zachowanie stałych pór posiłków i snu.

PITTA - Oto przykład cech osób, w których w psychofizycznym układzie dominuje pitta. Pitta składa się z elementu ognia i wody, charakterystyczne cechy to gorąco, ostrość, lekkość, wilgoć, nieznaczna oleistość, płynność oraz kwaśny zapach.

• dobrze zbudowana, umięśniona sylwetka
• cera jasna lub różowawa, często upstrzona piegami
• włosy najczęściej cienkie i proste
• poci się obficie
• nie czuje się najlepiej w słoneczne, upalne dni
• szybka przemiana materii, duży apetyt, denerwuje się, kiedy musi czekać na posiłek lub z niego zrezygnować
• bystry umysł, wysoka zdolność koncentracji
• pewny siebie i przedsiębiorczy w okresie dobrej formy, przy braku równowagi agresywny, władczy i napastliwy
• lubi rywalizację i wyzwania
• namiętny i romantyczny
• lubi przewodzić
• podatny na napady złego humoru, zniecierpliwienia i złość

Typowe problemy zdrowotne, to: podrażnienia i stany zapalne skóry, trądzik, czyraki, rak skóry, wrzody, zgaga, nadkwasota, uczucie gorąca w żołądku i jelitach, bezsenność, przekrwione i piekące oczy, anemia, żółtaczka.

Rada zdrowotna: Układ psychofizyczny typu pitta źle reaguje na alkohol, papierosy, a także na przepracowanie, przemęczenie i przegrzanie. Osoby o tym układzie przy braku równowagi podatne są na takie negatywne uczucia, jak wrogość, nienawiść, nietolerancja i zazdrość. Dlatego ważne jest dla osób typu pitta, by panowały nad sobą i prowadziły spokojny tryb życia.

KAPHA - Oto niektóre z najczęściej występujących cech osób, u których dominuje kapha, które składa się z elementu ziemi i wody i charakteryzowane jest przez takie cechy jak: ciężkość, zimno, tłustość, słodycz, pewność, powolność, miękkość i lepkość.

• wyrozumiały, spokojny i powolny
• serdeczny i kochający
• nie chowa urazy, umie współczuć, nie osądza innych
• niezawodny i godny zaufania, wierny
• silny fizycznie, masywna sylwetka
• ma dużo energii lecz jest powolny i wytrwały
• porusza się powoli i z gracją
• mówi wolno
• wolno się uczy, lecz nigdy nie zapomina
• miękkie włosy i skóra; zazwyczaj duże, błyszczące oczy i niski, miękki głos
• skłonność do nadwagi
• łagodny, delikatny, mało wymagający od życia
• rzadko wpada w gniew, dąży do utrzymania harmonii w swoim otoczeniu
• trudno go zdenerwować, stanowi oparcie dla innych
• ma skłonność do zaborczości w stosunku do rzeczy, osób, pieniędzy; oszczędny
• nie lubi deszczowej, zimnej pogody

Najczęściej występujące problemy fizyczne to: przeziębienie, niestrawność, zatokowe bóle głowy, astma, katar sienny, alergie i arterioskleroza.

Rada zdrowotna: osoby typu kapha mają skłonność do ospałości, powolności, depresji i nadwagi, potrzebują one ruchu i stymulacji. Codzienna gimnastyka jest dużo ważniejsza dla nich, niż dla jakiegokolwiek typu. Aktywne poszukiwanie nowych doświadczeń jest dla kapha bardzo wskazane.

Powyższe opisy przedstawiają idealny opis poszczególnych typów, jednakże w rzeczywistości bardzo rzadko można spotkać taki „czysty” typ; większość z nas jest mieszanką, w której jeden z typów dominuje, a pozostałe są obecne w mniejszym stopniu.

HISTORIA AJURWEDY

Geneza Ajurwedy jest prastara, a jej początki legendarne. W oparciu o mity i legendy hinduskie to Brahma, najwyższy Bóg hinduskiego panteonu, a zarazem pierwszy nauczyciel medycyny ajurwedyjskiej, wypowiedział półbogom i mędrcom Wedy przed około 7/8 tysiącami lat. To on skomponował tekst Wed, obejmujący 100 tysięcy wersetów, zapisanych w tysiącach rozdziałów. Jako że w pierwotnej formie tekst ten nie był zrozumiały dla zwykłych ludzi, Brahma zdecydował się go skrócić i podzielił na osiem części, zwanych Ashtanga Ayurveda. W takiej formie przekazał tę wiedzę Śri Prajapati (Pradźapati), swemu synowi, a następnie Aśvinau, półbogom, niebiańskim bliźniakom (hermafrodytom) i mędrcom (Ryszim), uznawanym za najlepszych uzdrowicieli solarnej linii. Oni to z kolei przekazali tę wiedzę wojowniczemu Królowi Niebios znanemu jako Indra Dewa (słowiańskie: Swarożyc - władca Swarga-Loka), od którego otrzymał tę świętą mądrość Dhanvantari Deva. Wspomina się o czterech tradycjach medycyny ajurwedy wywodząc genezę systemu od któregoś z ważnych uzdrawiających Niebian, Bóstw–Aniołów. Medycyna Indrowa opiera się na lekach mineralnych i ziołowych miksturach oraz chirurgii przypominając współczesną medycynę. Medycyna pochodząca od Dhanvantari Dewazawiera dodatkowo dużo elementów psychoterapii i metafizyki. Nauki Aśvinau podają ogrom wiedzy o parach przeciwieństw i ich równoważeniu. Pradźapati Dewa zajmował się bardziej usuwaniem złych duchów, oczyszczaniem miejsc i ludzi z opętań, usuwaniem syndromów biedy czy pecha, czyli terapią psychoduchową – jak można by to nazwać współcześnie.

Vaidyaśiva (Ćohan Śiva, Bóg Medycyny) gromadzi całą głoszoną i objawioną wiedzę uzdrowicielską, terapeutyczną w sercu swej istoty. Śiva to Łaska, Bóg łaskawy, uzdrawiający, a Vaidya to lekarz, terapeuta. Medyczna postać Śiva jest słonecznie biała w wizualizacyjnej formie. Vaidyaśiva jest inaczej znany jako postać Rudrabheshajya (Rudrabheszadźja) – Uzdrawiającego Ducha Przyrody. Rudrabheszadźja zajmuje się wedle wiedzy Wschodu unicestwianiem wszelkiego grzechu, choroby, cierpienia i śmierci. Siły natury od zawsze odgrywają istotną rolę w procesach terapeutycznych i kuracjach medycyny Ajurwedy. Emanacje Mistrza Uzdrawiania, Vaidyaśiva jako Bhaishajya Deva są doskonale znane wśród praktyków indyjskiej, indoeuropejskej medycyny, współcześnie zarówno hinduskiej jak i buddyjskiej. Bhaishajya jako forma kultowa duchowej medycyny tybetańskiej wywodzi się ze starożytnych form Rudra i Vaidyaśiva! W istocie należy to przypominać, że Buddha Gautama i jego uczniowie praktykowali Ajurwedę i należeli do najlepszych medyków ajurwedyjskich w swoich czasach, w sumie aż do IV wieku e.ch. Bhaishajya (Sandże Menla) to nic innego jak forma Rudrabheshajya – Uzdrawiający Rudra-Śiva.

Paraśiva Bhaishajya (w spolszczeniu: Paraśiwa Bhaiszadźja), inaczej Buddha Medycyny to wyzwoliciel z grzechu, choroby, cierpienia i śmierci oraz wszelkich dolegliwości, to Ćohan Rudrauformowany w nieinkarnowanego Buddhę Bodhisattwę, Mistrza i Króla Uzdrawiania. Bhaishajya Deva pierwotnie nosi imię Rudrabheshajya w starożytnej kulturze duchowej północnych Indii z himalajskiego obszaru. Właściwa nazwa inicjacyjnego przekazu duchowej medycyny Ajurwedy to Bhaishajya Yoga (Bhaiszadźja Joga). Systemy wywodzące się od Rudra – Vaidyaśiva mają zwykle Siedem poziomów rozpoczynających się od Inicjacji (Dikszan) oraz co najmniej 2-4 poziomy końcowe, mistrzowskie. Osoby praktykujące Ajurwedę powinny dopytywać o duchowe przekazy mocy poprzezinicjacje u swoich Nauczycieli i Mistrzów!

UBAVEDA to całość wiedzy medycznej Vaidyaśiva, wszystkie traktaty odnoszące się do uzdrawiania, terapii czy diagnozowania. Ubaweda tłumaczona jest jako Ewangelia Medycyny, oczywiście w znaczeniu stałej podstawy nauk jak i dobrej wieści o możliwościach uleczenia rozmaitych chorób i cierpień. Należy zwrócić uwagę na istotne kwestie tyczące żądzy zarabiania na uzdrawianych pacjentach poddawanych rozmaitym terapiom. Ryszi Ćaraka – jeden z czterech wieszczów Ajurwedyjskiej Bheszadźji (Terapii) głosi taką zasadę dla leczenia innych w jakikolwiek sposób: „Vaidya (Lekarz) powinien uzdrawiać chorych nie po to, aby zarabiać srebro i złoto (pieniądze) lub otrzymywać inne materialne dobra. W tym jest wyższość zawodu lekarza nad każdą inną profesją. Ci, którzy sprzedają leczenie (uzdrowienie) jak towar tracą złoty skarb szukając pyłu! Żądza pieniądza (zarobku) powoduje utratę duchowego daru uzdrawiania, jeśli został otrzymany!” Tradycyjnie dla ajurwedyjskiej medycyny, ofiaruje się 21 dni postu i modlitwy dla otrzymania daru uzdrawiania. Jest to post na samej wodzie leczniczej – Apanana Tanha – Obmywanie Woli Życia! Ajurweda łączy dogłębną akademicką wręcz wiedzę medyczną z duchowymi zdolnościami i mocami w swej dziedzinie, stąd z jednej strony fachowa chirurgia czy leki jak i intensywne modlitwy o uzdrowienie. Zaleca się aby przed spożyciem leku (zioła, mikstury) energizować go, uzdatniać z pomocą odpowiednich praktyk.

Kaśinares Divodasa inkarnował w VII w p.e.ch. jako król Kaśi (obecne Varanasi), a będąc jednym z najlepszych medyków swoich czasów uważany jest za emanację Bóstwa Dhanvantari - lekarza Dewów w niebiosach. Nie był to jednak zwykły człowiek w potocznym pojmowaniu, gdyż i on odrodził się z umysłu samego Boga - Brahma i uznany był jako Ryszi. Zgodnie z kanonami wiary i tradycji hinduskiej na początku świata istniało 14 Ryszich i to im właśnie zostały ujawnione fragmenty świętych wedyjskich hymnów. Wiedza ajurwedyjska jest więc częścią wielkiej spuścizny, którą pozostawili ludzkości Ryszi, starożytni hinduscy wieszczowie. Według przekazów ludowych mędrcy ci byli wysoko wykształconymi i rozwiniętymi duchowo istotami, którzy doznali oświecenia na drodze głębokiej medytacji i praktyk duchowych. Na bazie osobistych doświadczeń duchowych odkryli, że we wszystkim co istnieje przejawia się energia, w świecie rzeczy materialnych i niematerialnych, także w człowieku. Tę wszechobecną energię określili jako ekspresję kosmicznej świadomości (w różnych kulturach zwanej Bogiem, Absolutem, Energią Uniwersalną czy Wyższą Inteligencją). Naukę tę rozwinęli w pewien system myślowy, który jest nam znany jako filozofia ajurwedyjska, według której, człowiek stanowi jedność i integralną część Kosmosu.

Na początku wiedzę tę przekazywano ustnie, z pokolenia na pokolenie, z mistrza na ucznia, w formie hymnów i pieśni, których uczono się na pamięć, celem ich dalszego przekazu. Manuskrypty do nauki uczniów otrzymywali tylko najwybitniejsi w kolejnej generacji nauczycieli. Pierwsze publiczne zapisy na temat medycyny starohinduskiej pojawiły się w Wedach, najstarszej w świecie zachowanej literaturze, z przed około 2500-2000 lat p.e.ch. Najbardziej interesująca z punktu widzenia medycyny była przynależna do Wed – Atharwaweda - w której charakterystyka chorób i metod ich leczenia przedstawiona została w sposób stosunkowo racjonalny i syntetyczny.

Patronem zdrowia według ajurwedy jest Dhanvantari Deva (Tęczowy Anioł), a najwybitniejsi rzecznicy tegoż systemu to Ryszi Ćaraka, autor dzieła ĆARAKA SAMHITA, i Ryszi Suśruta, twórca traktatu SUŚRUTA SAMHITA. Chińskie źródła mówią, że Ćaraka był wędrownym lekarzem wsławionym cudownymi uzdrowieniami. Upaniszady i Brahmany terminem „Ćaraka” określają wędrownych uzdrawicieli ogółem. ĆARAKA SAMHITA, która jak się przyjmuje została napisana między 400-200 r p.n.e, jest najstarszym zachowanym i najważniejszym starożytnym tekstem o Ajurwedzie. Dzieło to opiera się na jeszcze starszej tradycji ustnej. ĆARAKA SAMHITA została przetłumaczona na język perski i arabski ok. VIII w n.e. Dzieło to koncentruje się na dziedzinie Ajurwedy zwanej kajaćikitsa, czyli medycynie wewnętrznej (interna) i jak inne dzieła tamtego okresu pisana jest sanskrycką prozą i poezją. Ryszi Ćaraka znał doskonale anatomię, a jeśli chodzi o diagnostykę, to już wówczas był w stanie określić precyzyjnie płeć dziecka będącego jeszcze w łonie matki. Analiza myśli Ćaraki prowadzi ku całościowej wizji człowieka, mówi o nierozerwalności ducha i ciała, wskazując zarazem, że dyscypliny je badające, religia i medycyna, mają współgrać wzajemnie, gdyż spotykają się na gruncie terapii rozumianej holistycznie. Osoby nie znające biegle anatomii i fizjologii organizmu nie powinny próbować nikogo uzdrawiać ani doradzać w dziedzinie terapii czy kuracji, aby nie ośmieszać siebie i medycyny Ajurwedy.

Warte podkreślenia jest to, że Hipokrates uznawany za „ojca medycyny” europejskiej czerpał wiedzę właśnie z doświadczeń Ajurwedy. Jej silny wpływ zaznaczył się nie tylko w Grecji, ale również w starożytnym Egipcie. Ajurwedyczne kanony posłużyły też do stworzenia innego wielkiego systemu leczenia - Chińskiej Medycyny Tradycyjnej (CMT). Można więc śmiało określić ją mianem ”matki medycyny”. Przekazywana przez wieki w ustnych przekazach, przetrwała do dziś. We współczesnych Indiach według jej zasad leczy się nadal około 80% ludności. Świadczy to o jej wysokiej, nieprzemijającej wartości. Niektórzy uważają nawet, że Hipokrates to greckie imię Ryszi Suśruta z czasów jego podróży na Zachód!

PRZYCZYNY CHORÓB I ŹRÓDŁA CIERPIEŃ

Ajurweda nie mówi tak bardzo o „chorobie”, lecz raczej o „zaburzeniu energii” (zatraceniu równowagi pomiędzy Tridośa: vata, pitta, kapha). Szukając zrozumienia patogenezy (pochodzenia patologii) i czynników powodujących zaburzenia organizmu lekarz ajurwedyjski – Vaidya - przeprowadza analizę psychologiczną, sytuacyjną, stylu życia, diety i relacji pacjenta z innymi. Czynniki przyczynowe tej samej choroby mogą się nie pokrywać, zależnie od tego, który aspekt osobnika uległ nierównowadze. Ajurweda klasyfikuje przyczyny choroby w grupach:

• Ostre lub przewlekłe
• Karmiczne lub dziedziczne (dzisiejsze choroby genetyczne)
• Urazowe (powypadkowe)
• Nawykowe (nałogi i uzależnienia)
• Żywieniowe
• Klimatyczne
• Zależne od stylu życia
• Wieku
• Warunków metabolicznych
• Natury emocjonalnej i psychologicznej
• Usposobienia nadnaturalnego i planetarnego
• Działania Boga

Ajurweda bierze również pod uwagę wpływ różnych bakterii i wirusów oraz innych substancji toksycznych, które upośledzają zdolność organizmu do samoobrony. Jednakże w tej sferze ważniejsze wydaje się zapytanie, co miało wpływ na osłabienie systemu immunologicznego pacjenta? Ciało ma swój własny mechanizm obronny - dośa. Dośas reagują na pojawiające się przyczyny nierównowagi i starają się zwalczać chorobę, przechodząc przez różne jej stadia, jeśli nie są w stanie zapobiec jej na początku. Co ciekawe teoria mikroorganizmów niewidzialnych dla oka, a powodujących choroby, coś jakby nasion choroby, bakcylów, stosowana jest praktycznie od początku istnienia Ajurwedy!

Medycyna ajurwedyjska rozpoznaje chorobę narządu już przy subtelnych zmianach w stanie psychicznym, czy emocjonalnym pacjenta. Stan umysłu jest pochodną stanu ciała i odwrotnie. Większość chorób jest pochodzenia psychosomatycznego. I tak przykładowo chroniczny smutek, obsesyjne myślenie o czymś, poczucie krzywdy, bezsilność w działaniu powodują zaburzenia śledziony. Osłabienie śledziony będzie przejawiało się w osłabieniu niemalże całego układu pokarmowego, co z kolei zaburzy pracę trawienia, właściwej przemiany pokarmu w energię, będzie miało wpływ na jakość i funkcjonowanie krwi i obiegu krwionośnego, na system immunologiczny, na cyrkulację i właściwości płynów ustrojowych, na tkankę miękką, skórę, korę mózgową, układ nerwowy, także na pamięć i koncentrację. To zapewne nie wszystkie funkcje śledziony, choć i tak daje pogląd na to, jak funkcjonowanie jednego organu wpływa na funkcjonowanie całego organizmu. Lęk usadowiony jest szczególnie w nerkach.

Warto pamiętać, że Ajurweda używa wielu zasad i pojęć, które przeniknęły tak na Zachód do arabskiej i europejskiej medycyny Awicenny jak i na Południowy-Wschód, a to patrząc z perspektywy Indii i Himalajów są akurat Chiny i chińska medycyna tradycyjna, która zaczerpnęła teorię punktów i kanałów energetycznych, nauki o obiegach energii pomiędzy dwunastoma organami-systemami i diagnozę pulsową. Klasyczna księga medycyny ajurwedycznej, „Charaka samhita”, napisana ponad 2 tys. lat przed wynalezieniem mikroskopu, informuje, że ciało składa się z komórek i wymienia 20 typów mikroorganizmów, które wywołują choroby. Według ajurwedy o wewnętrznej kondycji naszego organizmu świadczy wiele specyficznych zewnętrznych oznak. Informacje można odczytać przede wszystkim z pulsu (praktycy są w stanie rozróżnić ponad 20 jego różnych rodzajów), skóry i oczu. Także palce ręki (lub stopy) mówią o kondycji poszczególnych organów: np. kciuk (paluch) świadczy o stanie mózgu i głowy, palec wskazujący o zdrowiu płuc, środkowy - jelit, serdeczny - nerek, a mały o kondycji serca. Odpowiednie palce masuje się celem poprawy funkcjonowania danego organu.

PODSTAWY MEDYCYNY 

- STAROINDYJSKIEJ AJURWEDY DHANVANTARI

W założeniach medycyny ajurwedyjskiej człowiek stanowi jedność z kosmosem (wszechświatem). Ludzki organizm to zatem mikrokosmos, który jest odzwierciedleniem makrokosmosu i jednocześnie w nim się zawiera. W wymiarze kosmicznym wszystko pozostaje w dynamicznej równowadze. Najistotniejszym czynnikiem we Wszechświecie jest ruch. Stąd też pierwszym żywiołem, jak też podstawową energią konstytucji organicznej jest powietrze, forma ruchu. Ruch jest pierwiastkiem przynależnym do każdego następnego żywiołu w porządku emanacji. Dlatego też medycyna ajurwedyjska skupia się bardziej na przepływie, czyli ruchu pięciu pranah w ciele, a więc energiach witalnych, jeszcze inaczej definiowanych jako funkcyjność poszczególnych narządów i ich wzajemnych relacji. Stąd wynika zróżnicowanie tego systemu medycznego w stosunku do systemu zachodniego, gdzie z kolei bardziej koncentruje się na narządach anatomicznych, bez ich wzajemnych powiązań a tym bardziej bez uwzględniania ich treści energetycznej.

Kiedy mowa o pięciu prańas, warto wspomnieć o ich odniesieniu do żywiołów z chińskiej medycyny, gdzie hinduski system Pięciu Pran wyłożony jest jako jako pięć elementów: drzewo, ogień, ziemia, złoto i woda. Odpowiedniość pańćaprańas do pięciu elementów CMT zawiera się w prostej tabeli:

1. Vayu – Prańah to element DRZEWA (zielonkawy)
2. Vayu – Samanah to element OGNIA (czerwonawy)
3. Vayu – Apana to element ZIEMI (żółtawy)
4. Vayu – Vyana to element ZŁOTA (biało-złocisty, słoneczna biel ze złotymi punktami)
5. Vayu – Udana to element WODY (niebieski, szmaragdowy, szafirowo-zielonkawy)

Pewnych problemów nastręcza zrozumienie koloru białego dla elementu ZŁOTA niepoprawnie zwanego metalem, ale wiadomo już, że bardzo czyste złoto jest bardziej białawe i kruche niźli złotawe i metaliczne. Dopiero uzyskiwanie czystego złota w próżni kosmicznej pozwoliło zrozumieć zamysł starożytnych, którzy nazwie typowego metalu szlachetnego jakim jest ZŁOTO przypisywali kolor bardziej białawy niż złoty. Prańah to wiatr i powietrze, a także oddech, dla mieszkańców tropikalnych lasów to szum drzew na wietrze i zieleń życia na wolnym powietrzu, stąd dynamiczne skojarzenie żywiołu z DRZEWEM. Element wody jest barwy przeźroczystej, ale w pogodny dzień w wodach odbija się błękit nieba dając charakterystyczne zabarwienie wody w tonacji szmaragdowej lub granatowej, Śyam – głęboko-niebieskiej. Przypisywanie elementowi wody barwy czarnej to nieporozumienie translatorskie i brak wiedzy o żywiołach.

Inny ważny, a z goła odmienny punkt medycyny ajurwedy to odniesienie zaburzeń organizmu do poziomu emocji i myśli. Różne emocje mają wpływ na funkcjonowanie poszczególnych narządów. Weźmy np. emocję typu gniew, agresja, która pielęgnowana przez długi okres może przynieść poważne dolegliwości wątroby i pęcherzyka żółciowego. Ale to też funkcjonuje odwrotnie: uszkodzenie wątroby może powodować wzmaganie się emocji gniewu. Jest to relacja na zasadzie wzajemnego rezonansu: emocja - dysfunkcja organu, organ-emocja. Zachodnia medycyna znajduje odniesienie w tej materii do badań nad chorobami psychosomatycznymi czy niezależnymi badaniami w zakresie medycyny Hamera lub Luizy Hay. Warto tę dziedziny wiedzy potraktować poważnie.

Fascynująca w medycynie ajurwedyjskiej wydaje się jej wnikliwość w badaniu związków między zaburzeniami w organizmie a ich przyczynami. Bardzo poważnie traktuje się wpływ takich elementów jak warunki klimatyczne, środowiskowe, styl życia, odżywianie, rytm snu i wypoczynku, ich ilość i jakość, aktywność fizyczna, stan psychiczny, ogólna sytuacja życiowa pacjenta. Te elementy to jednocześnie potencjalne przyczyny zaburzeń zdrowotnych. Na zły stan zdrowia ludzi w niemalże 70% wpływa nieprawidłowe oddychanie, a pozostałe 30% to zła dieta. Wniosek taki, że najczęściej to my sami jesteśmy odpowiedzialni za nasz stan zdrowia. Dla człowieka Zachodu takie podejście do zdrowia wydaje się niemalże abstrakcyjne i jest trudne do zaakceptowania. Medycyna Ajurwedy kładzie nacisk na system profilaktyki zdrowotnej, jest zatem medycyną edukacyjną, zapobiegawczą. Człowiek aby zachować dobre zdrowie powinien jedynie żyć w zgodzie z prawami natury. Lekarz ajurwedyjski jest więc w pewnym sensie nauczycielem i przewodnikiem duchowym. Leki nawet w tabletkach to w istocie pokarm, uzupełnienie tego, co organizm nie dostawał i z powodu braku zachorował. Warto zapoznać się przykładowo z terapią z pomocą witaminy C, gdyż jej chroniczny niedobór powoduje wiele patologii, a duże dawki od 3-10 tysięcy mg leczą lub pomagają wyleczyć wiele ciężkich schorzeń.

Podstawowym założeniem medycyny ajurwedyjskiej jest to, że wszystkie organiczne i nieorganiczne substancje są złożone z pięciu podstawowych elementów: przestrzeni, powietrza, ognia, wody iziemi. Ryszi Ćaraka, wychodząc z pozycji filozofa medycyny przedstawia je jako pierwiastki rzeczywistości, które stanowią przyczynę tworów ostatecznych. Wskazuje zarazem, że wszystkie elementy zjawiskowego świata u swej podstawy mają tę samą strukturę energetyczną, a zatem są wszechobecne i wszechprzenikliwe Stąd są jednym. Tak więc w odniesieniu do medycyny Ryszi Ćaraka stwierdza, że dla pięciu narządów zmysłów tj. organów cielesnych (uszy, skóra, oczy, język, nos) istnieje pięć przedmiotów poznania zmysłowego (dźwięk, ruch, wzrok, smak oraz zapach), które stanowią zarazem cechy (guńa) poszczególnych pięciu żywiołów. Przedstawia się to następująco: zasada przestrzeni (akaśa), pierwszy z żywiołów, ma tylko dźwięk (pierwszy święty dźwięk OM (według biblijnych zapisów „najpierw było słowo”), a więc tylko jedną cechę. Każdy następny żywioł ma właściwą sobie cechę oraz cechy żywiołów poprzedzających go w porządku emanacji. I tak żywioł wiatru (vayu), drugi z żywiołów ma cechę żywiołu przestrzeni, którą jest dźwięk i właściwą sobie cechę dotyku. Ostatni z kolei żywioł ziemi (prithivi) ma pięć cech wszystkich pięciu żywiołów. Zatem każdy z żywiołów zawiera się w odpowiadającym mu narządzie zmysłu (np. organ słuchu - ucho) oraz jego przedmiocie poznania zmysłowego (dźwięk). Dochodząc do sedna stwierdzamy za Ryszi Ćaraką, że narządy i przedmioty zmysłów, są tworami i zarazem cechami żywiołów. Wszystkie te elementy są ujmowane jako nierozdzielne. Każdy człowiek jest więc złożony z pięciu podstawowych elementów, żywiołów, co nie kwestionuje jego unikalności i jednostkowości. Ta jednostkowość jest skutkiem wzajemnych oddziaływań danych elementów układu, a więc też kombinacji energetycznej występującej w człowieku pod postacią energii vata, pitta i kapha.

Kaśinares Suśruta pochodził z wedyjskiego rodu Ryszi Viśvamitra i był uczniem Kaśinares Divodasa, a nauki pobierał w jego posiadłości w Varanasi. Był najznakomitszym chirurgiem starożytności i jest postrzegany jako ojciec wedyjskiej chirurgii. Przekazy mówią, że pewnemu podróżnemu, któremu przestępcy złamali nos, przeprowadził operację chirurgiczną przywracając pierwotną formę nosa. Było to dobre 26 wieków temu! Jego dzieło SUŚRUTA SAMHITA przedstawia dziedziny ajurwedyjskiej chirurgii zwanej śalaka, co oznacza ciało obce. SUŚRUTA SAMHITA zajmuje się praktyką i teorią chirurgii, jest również ważnym źródłem aforyzmów ajurwedyjskich. Uważa się, że dzieło Suśruty zostało napisane wkrótce po ĆARAKA SAMHITA, i zostało później przetłumaczone na język arabski stając się podstawą medycyny Awicenny (Sufi Ibn Sina). Najczęściej cytowana definicja zdrowia pochodzi właśnie z tego opracowania i przetłumaczona z sanskrytu brzmi:

Człowiek jest zdrowy, jeżeli elementy - dośas i trawienie są zrównoważone, powstawanie tkanek, usuwanie toksyn i wszelkie cielesne procesy są właściwe, a osoba ta doświadcza szczęśliwości w duszy, zmysłach i umyśle.

Z kolei definicja zdrowia wg. Bhagavad-gita 6.17 brzmi: Ten kto posiada umiar w swoich zwyczajach jedzenia, spania, pracy i wypoczynku, ten poprzez praktykę jogi może zlikwidować wszelkie materialne (fizyczne) cierpienia.

Inne dzieło medycyny ajurwedyjskiej ASZTANGA HRIDAJAM SAMHITA autorstwa Wagbhata jest nieco mniej znane. Zajmuje się ono głównie kajaćikitsą - medycyną wewnętrzną. Nacisk położony jest na leczenie fizjologii ciała i na rady leczniczego używania metali i minerałów.

DIAGNOZOWANIE

Ajurweda stosuje do diagnozy medycznej 8 klasycznych, klinicznych sposobów. Lekarz ajurwedyjski potrafi bardzo dokładnie określić stan pacjenta na podstawie analizy wielu elementów, np. pulsu, moczu, kału, oczu, języka, warg, paznokci, diety i stylu życia pacjenta, a także głosu, sposobu mowy, chodu. W ten sposób przeprowadza ogólne badanie fizyczne całego ciała. Stwierdza, gdzie zaszła nierównowaga, a także czy danej energii jest za dużo czy za mało w stosunku do energii urodzeniowej. Lekarz zna oznaki zaostrzenia bądź osłabienia vata, pitta czy kapha. Po ocenie klinicznej zadaje on również pytania potwierdzające i dookreślające, stawiając ostateczną diagnozę. Wielokrotnie poprzez taki sposób diagnozy można dotrzeć dużo głębiej niż przy pomocy medycyny zachodniej tzw. klasycznej.

Diagnoza energetycznej konstytucji organizmu czyli określenie przewodniej Dośa (vata, pitta, kapha), odbywa się także przy pomocy badania pulsu, jak też poprzez przeprowadzenie szczegółowego wywiadu z pacjentem. Wywiad obejmuje wiele pytań mniej i bardziej szczegółowych, dotyczących zarówno konstrukcji fizycznej, jak i psychicznej pacjenta, jego stylu życia, upodobań i przyzwyczajeń, aktualnej sytuacji życiowej i zdrowotnej, jak też dolegliwości i chorób, które miały miejsce w przeszłości. Na tej podstawie, jak też na bazie szczegółowego testu, który pacjent wypełnia sam bądź przy wsparciu osoby przeprowadzającej analizę, można postawić diagnozę określającą dominującą Dośa. Znając ją oraz będąc świadomym obecnej sytuacji życiowej pacjenta, ustala się najbardziej optymalną dietę, a także proponuje się pewne działania, mające na celu przywrócenie równowagi energetycznej organizmu w najbardziej efektywny sposób. Należą do nich: zmiana/przestrzeganie odpowiedniej diety, praktykowanie właściwych ćwiczeń fizycznych i mentalnych, powstrzymywanie się od pewnych zachowań i reakcji emocjonalnych, stosowanie określonych zabiegów prewencyjnych itp. Właściwy, prewencyjny tryb życia obejmuje znajomość jedynej w swym rodzaju konstytucji osobniczej i tego, jak utrzymywać jej równowagę zgodnie z jej uwarunkowaniami, w obliczu wszystkich wewnętrznych i zewnętrznych wyzwań.

Dla każdego typu zalecana jest więc inna dieta, inny typ aktywności fizycznej, styl życia a także zróżnicowane terapie prewencyjne. Na przykład czynnikami powodującymi zaburzenia dla typu vata bywają między innymi niedobór snu i relaksu, pożywiania, wzmożony wysiłek fizyczny i wstrząsy psychiczne a także zimno, przejawiające się w zimnych pokarmach, ale też klimacie. Odwrotnie jest dla typu kapha, gdy nadmiar pożywienia, snu i brak ruchu prowadzą do zaburzeń w ciele. Natomiast dla typu pitta niekorzystne jest wszystko to, co wytwarza nadmiar ciepła w organizmie: nadmiar słońca, pożywienie o naturze rozgrzewającej, silne emocje typu strach czy rozwiązłość itd. W diecie zaś nie chodzi tylko o rodzaj produktu, ale także o jego naturę (chłodną, ciepłą itp.) i smak (słodki, ostry, słony, kwaśny, gorzki, cierpki). Każdy produkt ma naturę: zimną, chłodną, neutralną, ciepłą lub gorącą. Jest także sześć smaków: kwaśny, gorzki, słodki, ostry, słony i cierpki.

PIĘĆ RODZAJÓW CHORÓB (PAŃĆA-VYADHI)

Ajurweda klasyfikuje choroby zależnie od ich ciężaru gatunkowego na pięć rodzajów, a w każdym z nich trzeba udzielić pacjentowi odpowiednich stosownych wskazówek i porad, zgodnie z prawdopodobną sytuacją. Najłatwiej leczyć pierwszą grupę dolegliwości, która często jest przyczyną „sukcesów” początkujących uzdrowicieli, którzy zapominają, że drobne dolegliwości znikają także samoistnie.

1. Zwykłe i nieznaczne dolegliwości (zaburzenia).
2. Dziedziczne braki (wady) i słabości (ułomności).
3. Choroba będąca ostrzeżeniem, że czyjeś życie nie jest przeżywane we właściwy sposób.
4. Choroba jako kara (zwrot złej karmy) za niewłaściwy sposób życia. (Nadmierny pośpiech, zbyt dużo myślenia i problemów, nerwów, nałogi etc.)
5. Choroba dana jako wezwanie do śmierci.

PAŃĆA-TANMATRA-BHESHAJYA (spolszcz. Bheszadźja)

Pięć rodzajów terapii usuwających zaburzenia i dolegliwości, których źródłem są matryce narządów zmysłu.

1. Gandha-Bheshajya – Aromaterapia, leczenie z użyciem zapachów aromatycznych i esencji zapachowych.
2. Rasa-Bheshajya – Smakoterapia, leczenie z użyciem sześciu smaków, przyprawy smakowe, gotowanie.
3. Rupa-Bheshajya – Chromoterapia, leczenie z pomocą kolorów oraz energii kształtu (yantra, mandala).
4. Sparśa-Bheshajya – Dotykoterapia, leczenie kontaktowe z pomocą dotyku, wszelkie masaże, nakładanie rąk, akupresura.
5. Śabda-Bheshajya – Dźwiękoterapia, leczenie dźwiękiem, muzyką, wibracją głosu (mantram), sugestią, gongami czy złożonymi utworami muzyki leczniczej jak Gandharva-Bheshajya (ragi).

Tych pięć rodzajów terapii stanowi pewien klasyczny kanon i powinno się je opanowywać metodycznie w kolejności. Cechą specyficzną tych terapii jest to, że kolejny stopień jest trudniejszy do opanowania i stosowania oraz fakt, że aplikowane są przy innych grupach dolegliwości. Znawcy wszystkich pięciu metod będą też potrafili stosować je łącznie w uzasadnionych przypadkach. Naświetlanie kolorowymi światłami czy muzykoterapia mają także ugruntowaną pozycję w zachodniej medycynie, jednak ważne dla skuteczności jest, aby studenci Ajurwedy metodycznie najpierw opanowali stosowanie terapii zapachami (olejki aromatyczne, bukiety roślin, zioła palone, etc.), zanim przejdą do nauki kolejnej grupy czy metody terapeutycznej.

PAŃĆA-BHUTA-BHESHAJYA

Pięć rodzajów terapii w zależności od żywiołu, począwszy od elementu ziemi jako podstawowego. Należy powoedzieć, że bardzo dużo rad i zaleceń dla zdrowego życia nawiązuje do zasad żywiołów, acz może higiena związana z wodą jest najbardziej oczywista, nawet jak poszerzona o lewatywę czy płukanie nosa.

1. Prthivi-Bheshajya to leczenie żywiołem ziemi jak kąpiele błotne, leki organiczne stałe (starte proszki), pasty, mikstury o bardziej stałej konsystencji, środki fizyczne jak gimnastyka czy masaż lub chirurgia.
2. Apa-Bheshajya to wodolecznictwo (balneoterapia), kąpiele zimne lub gorące, napary i odwary ziołowe, woda różana i miodowa, leki na podkładzie wodnym mocno rozpuszczone, lewatywy i płukania.
3. Agni-Bheshajya to terapie ogniowe takie jak przyżeganie, kąpiele słoneczne, chodzenie po rozżarzonych węglach ogniska, wygrzewanie, nagrzewanie, równoważenie ognia trawiennego.
4. Vaayu-Bheshajya terapia powietrzna jak dmuchnięcia, wachlowanie, omiatanie aury, chodzenie nago na wietrze, natlenianie, inhalacje wziewne z pomocą ziół.
5. Akaśa-Bheshajya to wszelkie terapie bezdotykowe jak przekazy energii na odległość, medytacje czy modlitwy za pacjentów, rytuały o religijno-uzdrowicielskim charakterze, ale też praktyczne zalecenia przebywania na wolnej i otwartej przestrzeni czy zasady aranżowania przestrzeni życiowej.

BRZYDKIE ZAPACHY A ROZPOZNAWANIE CHORÓB

Lekarz Ajurwedy odwiedzając pacjenta w domu, w miejscu jego przebywania może po zapachach rozpoznać rodzaj czy źródło choroby, co w pacjencie źle funkcjonuje, a po natężeniu tego zapachu rozeznać rokowania, czy choroba będzie łatwa czy trudna do wyleczenia.

1. Zapach zjełczały (skisły) to dolegliwości osadzone w związku z wątrobą czy woreczkiem żółciowym lub ich funkcjonowaniem.
2. Zapach spalenizny wydzielają dolegliwości i zaburzenia serca, jelita cienkiego, łona i samego systemu Tridośa – Potrójnego Ogrzewacza.
3. Zapach aromatyczny (przyjemny) pochodzi z zaburzeń pracy żołądka i śledziony – trzustki. Wcale nie należy się cieszyć rzekomo cudownie pachnącym i przyjemnym zapachem w czasie medytacji, bo może to być jedynie oznaka pogłębiania się utajonej jeszcze choroby narządowej.
4. Zapach cuchnący (duszący), taki co cuchnie, że aż mdło się robi to objaw dolegliwości tyczących płuc i oskrzeli oraz jelita grubego.
5. Zapach zgnilizny pochodzi od nerek oraz pęcherza moczowego.

Obwąchiwanie samego pacjenta oraz miejsca jego przebywania jest ważną częścią diagnostyki i często pomaga uściślić wstępne diagnozy pochodzące z wywiadu na temat objawów i dolegliwości. Jak wiadomo te same lub podobne objawy towarzyszą często wielu chorobom i różnicowanie nie jest wcale łatwe. Osoby odwiedzające terapeutów ajurwedyjskich nie powinny ukrywać faktu przykrych zapachów jakie wydzielają.

SMAKOTERAPIA AJURWEDY – Rasa-Bheshajya (Bheszadźja)

Kiedy mówimy o smakach (Rasa), najczęściej mamy na myśli potrawy lub produkty, które kojarzą nam się z nimi. „Słodki jak miód”, „kwaśny jak ocet”, „gorzkie jak piołun”, „słony jak sól”, „cierpki jak dziegieć”, „ostry jak pieprz” to porównania, które na stałe weszły do potocznego języka. Tymczasem tradycyjne pojęcie smaku różni się od aurvedyjskiego spojrzenia na smaki. Rzeczywisty smak niewiele ma wspólnego z jego źródłem – powstaje w ustach podczas kontaktu pożywienia z kubkami smakowymi. Według Ajurwedy pożywienie nie traci smaku, nawet kiedy ulegnie strawieniu. Każda komórka w organizmie posiada swój własny „zmysł smaku”, czyli sposób reagowania na smak substancji, która ją odżywia. Ponieważ wszystkie te komórki wpływają na siebie wzajemnie, wpływają również na zmysły i umysł. Stąd wniosek, iż smaki mają potężne oddziaływanie na nasze zdrowie i stan świadomości. Wszystko, co spożywamy, wpływa na nasze ciało na trzy różne sposoby:

Pierwszym efektem kontaktu pożywienia z naszym ciałem jest jego smak, którego doświadcza język, zanim zostanie ono strawione. Drugie oddziaływanie ma miejsce podczas trawienia i ma związek z energią. Smaki „ciepłe”, czyli kwaśny, słony i ostry zwiększają zdolność organizmu do trawienia, zaś „zimne” jak słodki, gorzki i cierpki (ściągające) wymagają dodatkowej porcji energii z organizmu do ich strawienia. Kiedy trawienie jest zakończone, składniki odżywcze są wchłaniane do wewnątrz komórek. Efekt, jaki wywierają, jest odczuwany zarówno przez ciało jak i przez umysł. Końcowym efektem zjedzenia pokarmu słodkiego lub słonego jest smak słodki – odżywczy i sycący, dający satysfakcję ciału i umysłowi. Kwaśne potrawy wytwarzają ostatecznie smak kwaśny, który każe ciału doświadczać i próbować nowych rzeczy, samemu jednak nie dając nic od siebie. Zauważmy, iż większość potraw zwiększających apetyt, to potrawy kwaśne. Gorzki, ostry i cierpki zazwyczaj tworzą stany fizyczne lub mentalne, kiedy czujemy, iż coś tracimy. Są jednak bardzo istotne, gdyż poprawiają oraz przyspieszają trawienie i wydalanie.

Dowodem na relatywność odczuwania smaku jest na przykład eksperyment z pomarańczą. Weźmy dojrzałą pomarańczę i przekrójmy ją na pół. Po zjedzeniu jednej połówki zjedzmy łyżeczkę lub dwie miodu, a następnie pozostałą część pomarańczy. Druga połówka wyda nam się o wiele kwaśniejsza od pierwszej. Pomarańcza nie zmieniła się, zmieniła się natomiast nasza percepcja. Miód tymczasowo przytępił zdolność odczuwania słodkiego smaku, ponieważ zmysł smaku został nim przesycony. Kiedy więc spożywaliśmy drugą część pomarańczy, język zignorował jej słodycz, selektywnie doświadczając głównie jej kwaśnego smaku. Innym przykładem jest pewna roślina rosnąca w Indiach, której liście po ich spożyciu na jakiś czas całkowicie uniemożliwiają odczuwanie słodkiego smaku. Cukier traci swą słodycz, a jedząc go, czujemy tylko jego krystaliczną strukturę w naszych ustach.

Ajurwedyjscy eksperci zauważyli, że pokarmy, które najkorzystniej wpływają na organizm i pomagają utrzymać go w równowadze to zazwyczaj te, które mają bardzo wyjątkowe zestawienie cech. Weźmy dla przykładu cytrynę – jest kwaśna i gorzka w smaku, zimna - biorąc pod uwagę energię, a jej efektem końcowym jest smak słodki.

• Smak kwaśny: kapusta kiszona, cytryna, ocet, kiszone ogórki
• Smak słony: sól
• Smak ostry: cebula, czosnek, chilli, pieprz
• Smak słodki: miód, cukier
• Smak gorzki: kozieradka, piołun
• Smak cierpki (ściągający): niedojrzałe banany, granaty i porzeczki, dziegieć

MARMA-BHESHAJYA (Terapia Punktowa)

Marman to mały obszar, punkt służący do akupresury, dosłownie 'tajemny' lub 'ukryty'. Mierzy się średnice punktu grubością własnego kciuka, a poszczególne punkty mają przekrój od ½ kciuka (mały punkt) do 4 kciuków. Można powiedzieć, że obszary do akupresury mają pięć rozmiarów: ½ Ańgula (Kciuka), 1 Ańgula, 2 Ańgula, 3 Ańgula i 4 Ańgula – wielkie punkty, marmany. Ajurweda używa 108 podstawowych punktów, marman w terapii akupresurowej czy akupunkturowej. Marman to punkty życiowe, witalne służące wszechstronnej regulacji organizmu, a zaawansowany kurs akupresury obejmuje 365 punktów czy raczej obszarów witalnych. Najstarsze pisane świadectwa wspominają o używaniu systemu punktów marma już 1,5 tysiąca lat p.e.ch. w południowej Indii. Obszary Marman używane były także w indyjskich sztukach walki Kalaripayat, gdzie kilkanaście z nich służyło do obezwładniania i paraliżowania przeciwnika, a inne do szybkiej i skutecznej reanimacji na polu walki. Najbardziej znanych jest 12 punktów, które chroniono z pomocą odpowiedniej zbroi i tarcz przed możliwością zranienia. Marma-Abhyanga to inaczej Akupresura, dosłownie „Punktowe Masowanie” lub „Sekretny Masaż”. Naukę rozpoczyna się od największych Marman o przekroju 4 szerokości kciuka, a są to obszary odpowiadające najważniejszym ćakrom w organizmie czy punktowi szczytu głowy, stopniowo opanowując coraz mniejsze i subtelniejsze obszary oddziaływania. Przykładowo całe wnętrze dłoni czy wnętrze śródstopia to razem cztery punkty-obszary do robienia bardzo podstawowych masażów poprawiających pracę systemu wodnego i krążenia płynów w organizmie. Nie ma problemów z ustaleniem lokalizacji takich wielkich Marman, w których zmieścić się może kilka mniejszych.

AYURVEDA A MASAŻE

System zawiera całą gamę różnorodnych masaży tak olejowych jak i suchych oraz akupresurowych. Techniki podstawowe masowania to:

1. Abhayanga – nacieranie, rozcieranie, namaszczanie olejami
2. Mardana – ugniatanie, uciskanie
3. Samvahara – głaskanie, delikatne pocieranie prawie bezdotykowe
4. Udvartana – masaż z ruchem zbierającym do serca
5. Marma Adhi – oddziaływanie na punkty witalne dla reanimacji
6. Padanghatam – masowanie stopami, masaż deptany i rolowanie stopami

Polarity czyli masaż biegunowy, polarny to także zabieg ajurwedyjski łączący nakładanie rąk, działanie na punkty witalne i delikatne masowanie. Podobnie masaż wibracyjny i metamorficzny pochodzą ze źródeł ajurwedy i są bardzo wysublimowanymi, fachowymi technikami masażu.

ABHAYANGAM – MASOWANIE, NACIERANIE 

– USUWANIE OBAW I LĘKU

Celem wszystkich masaży ajurwedyjskich jest przywrócenie równowagi energetycznej całego organizmu, a więc eliminacja wszelkich dolegliwości, tak fizycznych jak i psychicznych. Abhyangamstanowi element wielu terapii ajurwedyjskich, wielokrotnie poprzedzając różne zabiegi w procesie terapii Panćakarma. Składa się z kilku elementów: masażu głowy i karku, masażu dłońmi przedniej i tylnej części ciała, masażu stóp oraz masażu twarzy, jako elementu zamykającego całość zabiegu.

Masaże stanowią jeden z elementów holistycznego systemu medycyny naturalnej. Zaliczają się do najstarszej sztuki medycznej. Masaż ajurwedyjski pełni wiele funkcji poprzez wpływ, jaki wywiera na poszczególne układy naszego organizmu. Działa na trzech poziomach: fizycznym, psychicznym i duchowym. Istota masażu Ajurwedyjskiego wiąże się z ruchem energii w ciele. Jest to subtelne połączenie masażu klasycznego i akupresury. Celem jest przywrócenie równowagi energii życiowej zwanej prana, krążącej po ciele w nadis. Nadis, to niewidzialne dla ludzkiego oka kanały rozprowadzające energię do wszystkich narządów i obszarów ciała. Przywrócenie harmonijnego przepływu energii poprzez stymulację punktów akupresurowych (marmas) stanowi wyraz fizycznego, psychicznego i duchowego zdrowia. Przez właściwą równowagę wszystkich energii ciała można zapobiegać chorobom i przywracać zdrowie choremu organizmowi.

Padanghatam czy Pada-Abhayangam

Masaż stopami to bardzo precyzyjna technika obejmująca całe ciało jednorodnym, płynnym ruchem stóp, przy zastosowaniu odpowiedniego, dużo głębszego niż w tradycyjnym masażu nacisku na punkty witalne i kanały energetyczne. Tego typu stymulacja punktów akupresurowych rozmieszczonych wzdłuż całego ciała, to rodzaj akupresury w płynnym ruchu. Na skutek głębszej i płynnej stymulacji (co jest możliwe nie tylko w masażu stopami) i jednocześnie zastosowania leczniczych olejów ziołowych następuje mobilizacja organizmu do rozpoczęcia procesu oczyszczania (detoksyzacji), a następnie jego rewitalizacji. Pełny zamierzony skutek można osiągnąć jedynie przy zabiegach seryjnych obejmujących od 4-12 zabiegów. Zabieg wykonany jednorazowo przynosi zaledwie głębokie odprężenie, przyjemność dla ciała i ducha oraz stanowi element pielęgnacji całego ciała.

AJURWEDA – Myśli i ideały

„Wiedzę medyczną i moc uzdrawiania można posiąść od Guru (Mistrza), który sam był obdarzony charyzmą uzdrawiania i słynął z wielu udanych wyleczeń!”

„Vaidya (Lekarz) powinien uzdrawiać chorych nie po to, aby zarabiać srebro i złoto (pieniądze) lub otrzymywać inne materialne dobra. W tym jest wyższość zawodu lekarza nad każdą inną profesją. Ci, którzy sprzedają leczenie (uzdrowienie) jak towar tracą złoty skarb szukając pyłu! Żądza pieniądza (zarobku) powoduje utratę duchowego daru uzdrawiania, jeśli został otrzymany!”

„Aby dobrze opanować sztukę Ajurwedy dobrze jest praktykować śiwaicką sztukę uprawiania ogrodów, hodowlę roślin leczniczych, żyć wśród roślin i hodować węże (żmije).”

„Jeśli szukasz uzdrowienia, spaceruj wśród zieleni przyrody, oddychaj bardzo głęboko, powoli i z rozwagą.”

„Apaśća-viśva-bheshaji” - „Woda lekiem wszystkich chorób!” (Atharvaveda)

OM DHANVANTARAYE NAMAH!

Wszystkich chcących zgłębiać tajniki sztuki masowania zapraszamy na warsztaty

http://ajurweda.blogspot.com/p/warsztaty.html

© Wszelkie prawa do publikacji zastrzeżone przez: ajurweda.blogspot.com