Mniszek lekarski - właściwości lecznicze - zastosowanie

Mniszek lekarski - wszechstronne właściwości lecznicze

Mniszek lekarski

Wiosna już za pasem, toteż warto przyjrzeć się tej roślinie, która już niedługo obudzi się do życia, a trawniki i łąki pokryją się jego piękną, żółtą barwą. Mniszek jest bardzo pospolitą byliną i zwykle jest traktowany jak pospolity i uciążliwy chwast nie tylko w Polsce, ale w całej Europie, Azji i obu Amerykach. Roślina posiada żółte kwiaty zebrane w koszyczki, a kiedy dojrzeją i przekwitną, zmieniają się w dobrze znane wszystkim kule puchu - białe dmuchawce, które rozlatują się przy dmuchnięciu. Cała roślina wytwarza mlecznobiały sok, który wylewa się z całej rośliny po jej zerwaniu. Barwa kwiatów mniszka przyciąga do niego owady i pszczoły, które spijając nektar wytwarzają z niego miód, który jest uważany za jeden z najzdrowszych miodów, który wzmacnia organizm i zapobiega przeziębieniom.

Mniszek lekarski

Mniszek lekarski - Taraxacum officinale - mniszek pospolity potocznie zwany dmuchawcem, błędnie nazywany mleczem - to bardzo ceniona roślina w ziołolecznictwie. Jego mniej znane nazwy to lwi ząb, męska stałość, bole oczy, buława hetmańska, dętki, dmuchacz, dmuchawiec, dmuchawiec lekarski, gołębi groch, kniat, kuba-baba, majicek, maślak, milch, mlecz, mlecz lekarski, mlecz polny, mlecz świński, mleczaj, mlecznica, mlecznik, mlicz, mlyc, mnich, mnisek, mnisza główka, moiczka, moik, môj, môjicki, mojiczek, pąpawa, plesz, pleszyki, podmuch, podróżnik mleczowaty, podróżnik pospolity, popia główka, psi mlecz, radiki, radynki, strzykowie, ślepota, śmirgiel, świni mlecz, świni mnich, świni pysk, wilczy ząb, wole oczy, wołowe oczy, zdmuchawnik, żabi kwiat.Rodzajowa nazwa naukowa Taraxacum pojawia się w piśmiennictwie średniowiecznym i pochodzi prawdopodobnie z arabskiego tharakchakon, co oznacza roślinę o gorzkim smaku. Innym możliwym źródłosłowem jest grecka nazwa zapalenia oczu – taraksis, na które miał być stosowany. Nazwa gatunkowa officinale pochodzi od łacińskiej nazwy apteki (officina) i oznacza roślinę leczniczą.

Mlecz - roślina niejadalna

Mlecz - roślina niejadalna. Zwyczajowa i potoczna nazwa mniszka lekarskiego - mlecz - jest myląca, ponieważ istnieje całkiem do niego podobna roślina, która jest niejadalna. Mlecz, łyczoga (Sonchus L.) – rodzaj roślin należących do rodziny astrowatych. Jest około 60 gatunków występujących na terenie Europy, Azji i Afryki. Nazwa „mlecz” jest w polskim nazewnictwie botanicznym zastrzeżona dla roślin z rodzaju Sonchus. W języku potocznym używana jest często w odniesieniu do mniszka lekarskiego, który tworzy charakterystyczne owocostany zwane dmuchawcami oraz różyczkę liściową przy ziemi.

Uprawa mniszka lekarskiego

Wraz ze wzrostem zapotrzebowania na leki wytwarzane z tej rośliny w Europie Zachodniej rozpoczęto uprawę mniszka na skalę światową. Ogromne plantacje we Francji i Niemczech - zaopatrują całą Europę - co zapewne jest ze szkodą dla jego właściwości leczniczych. Obawiam się, że uprawy będą nawożone i oby do tego nie doszło - modyfikowane genetycznie. W Polsce mniszek porasta łąki, rowy, pola i jego uprawa w naturalnych warunkach nie sprawia zbyt dużych trudności. Mniszek lubi słońce i glebę obfitującą w azot.

Mniszek - właściwości lecznicze

Niezastąpiony w leczeniu z anemii i reumatyzmu, a także w leczeniu z chorób wątroby i kamicy żółciowej. Reguluje trawienie i przeciwdziała otyłości. Korzenie mniszka pospolitego zawierają spore ilości inuliny (naturalnego prebiotyku, czyli niestrawnej substancji, sprzyjającej rozwojowi pożytecznych bakterii), trójterpeny o działaniu przeciwzapalnym i przeciwwirusowym, sterole roślinne (tzw. fitosterole), które m.in. obniżają stężenie szkodliwego cholesterolu we krwi, a także sole potasu.

Korzeń mniszka lekarskiego zawiera duże ilości garbników, związków seskwiterpenowych, triterpenowych, inuliny, fitosteroli i garbników. Jest cennym źródłem łatwo przyswajalnych soli mineralnych, a w szczególności potasu, magnezu, żelaza i krzemu.

Liście mniszka zawierają flawonoidy, flenolokwasy oraz karotenoidy (barwniki roślinne), które zwalczają wolne rodniki. Obfitują również w potas, magnez, krzem i witaminy: C, D witaminy z grupy B i witaminę A (retinol).

Kwiaty mniszka mają podobną zawartość substancji czynnych co liście z tą różnicą, że zawierają większą ilość olejku eterycznego. Stwierdzono w nich również obecność fitoestrogenu.

Mniszek pobudza wydzielanie żółci i dzięki niemu możemy utrzymać wątrobę i drogi żółciowe w dobrej formie. Pełni też bardzo ważną rolę w oczyszczaniu jelita grubego, a to jest podstawą silnego i zdrowego organizmu. Mniszek lekarski usuwa złogi w pęcherzyku żółciowym, ale trzeba sobie zdawać sprawę z tego, że nie rozpuści nagromadzonych już od dawna dużych wapniowych kamieni. Rozpuszcza złogi o podłożu cholesterolowym, rozpraszając je dzięki wzmożonej produkcji kwasów żółciowych. Obniża poziom cholesterolu, regeneruje, zwalcza stany zapalne, które są zalążkiem większości chorób. Poprawia parametry krwi i działa rewitalizująco na cały organizm. Cudowny dla niejadków, bowiem pobudza apetyt i ułatwia trawienie, łagodzi dolegliwości reumatyczne, zapobiega atakom podagry oraz pomaga utrzymać właściwy poziom cukru we krwi - cudowny lek dla cukrzyków. Syropy z mniszka leczą z chrypki i kaszlu.

Jak zbierać mniszek i jak go suszyć

Jeżeli uprawiamy roślinę w celach kulinarnych - najlepiej zbierać jego młode liście i zajadać się nim jak najczęściej wczesną wiosną. Kiedy liście są młode i nie nabrały jeszcze goryczki pojawiającej się wraz z pojawieniem się "mleczka" w roślinie. Uwaga: jeśli chcemy ususzyć roślinę - zbieramy ją w słoneczny, ciepły dzień. Pamiętajmy, aby zbierać rośliny, które rosną z dala od uczęśzczanych dróg. 

Ziele rośliny - zbieramy gdy roślina jeszcze nie zakwitła, gdy jego kwiaty są jeszcze w pąkach. Ze świeżych liści mniszka przyrządza się wiosenne sałatki lub sok (działa moczopędnie), suszonych liści rośliny używa się do robienia naparu, który również ma właściwości moczopędne, jednak słabsze niż sok. Napar z mniszka lekarskiego jest łagodnym środkiem pobudzającym wątrobę i oczyszczającym organizm w stanach zatrucia. 

Kwiaty mniszka lekarskiego - zbiera się zaraz po rozkwitnięciu, wiosną lub latem, późnym rankiem gdy obeschnie już rosa. Kwiaty zbieramy, gdy zaczynają się rozwijać (zrywamy je bez szypułki). Można z nich przyrządzać wino lub syrop.

Korzenie mniszka lekarskiego - Jeśli chodzi o zbiór korzeni rośliny w celach leczniczych to robimy to późną jesienią, gdy skoncentrują się w nich substancje lecznicze. Ważne, aby pamiętać, że najlepiej jest zbierać roślinę w drugim roku od wysiewu. Podczas wykopywania korzeni należy uważać, żeby ich nie połamać, aby je wydobyć w całości bez uszkodzeń. Po ich umyciu, osuszeniu (części zielone rośliny odcinamy) - suszymy korzeń mniszka najlepiej na słońcu. Z korzenia można robić odwary i nalewki, a także wykorzystujemy go jako środek pobudzający pracę wątroby.  

Suszenie

Najlepiej na słońcu, ale gdy to jest niemożliwe, to zadbajmy o temperaturę suszenia która powinna być w granicach 30 stopni. Dobrze wysuszone liście i kwiaty zachowują swój kolor. Liście zbyt późno zebrane, a także kwiaty które się już rozwinęły - zostają zanieczyszczone przez wytworzony puch.

Zastosowanie mniszka

W rodzimym ziołolecznictwie wykorzystuje się substancje zawarte w korzeniu i liściach tej rośliny. Rzadziej zbiera się kwiaty, a warto wiedzieć, że w Chinach cała ta roślina wraz z nasionami jest wykorzystywana do leczenia. W kuchni wykorzystujemy mnieszek do przyrządzania wiosennych sałatek, syropów, soków i nalewek. 

Chorby wątroby i nerek

Mniszek lekarski zwiększa wydzielanie żółci w chorobach wątroby i woreczka żółciowego. Podnosi również ilość wydzielanych soków trawiennych i zwiększenie ilości produkowanego moczu. Nie prowadzi przy tym do obniżenia zawartości potasu we krwi, ponieważ jego bogactwo w ten minerał równoważy jego utratę z moczem. Obfitość mlecza w sole mineralne i witaminy znajduje swoje wykorzystanie również podczas leczenia anemii. Pozwala on oczyścić organizm z krążących w nim toksyn i przywraca prawidłowy skład krwi.

Mniszek pospolity pozytywnie działa również na układ odpornościowy. Zawarty w nim interferon zmusza organizm do podjęcia walki z bakteriami i wirusami. Zioło obniża również poziom cukru we krwi i działa rozkurczająco. Mniszek stosowany zewnętrznie przyśpiesza proces gojenia się uszkodzeń skóry, zwalcza kurzajki i brodawki. Do tego celu stosuje się okłady ze świeżych liści lub z białego soku wydzielanego przez nie.

Kwiaty stosuje się w trakcie leczenia przewlekłych nieżytów gardła i jamy ustnej. Regulują także zaburzenia miesiączkowania i jajeczkowania. Zwierzęta hodowlane i domowe żywiące się zielonymi roślinami wprost uwielbiają świeżo zerwane liście mniszka lekarskiego.

Mniszek - kuracje na rozmaite dolegliwości

Wiosenne oczyszczanie organizmu

Mniszek pospolity wspomaga pracę wątroby i nerek, które są odpowiedzialne za usuwanie toksyn i ubocznych produktów przemiany materii z organizmu. Wpływa korzystnie na przemianę materii i ma działanie moczopędne. Doskonale nadaje się na wiosenne oczyszczanie organizmu, a oczyszczającą kurację mniszkiem lekarskim można przeprowadzić pijąc sok wyciśnięty z posiekanych liści rośliny lub przygotowując odżywczą wiosenną sałatkę. 

Syrop z mniszka lekarskiego na kaszel i przeziębienie

• 250 dojrzałych kwiatów mniszka
• 1 kg cukru
• 2 cytryny
• litr wody

Kwiaty zerwane na początku kwitnienia zalewamy litrem wody i gotujemy około 5 minut. Odstawiamy do wystygnięcia i po około godzinie przecedzamy. Gotujemy na małym ogniu - nie dopuszczając do wrzenia - przez około 4 godziny często mieszając. Pod koniec gotowania dodajemy cukier i sok wyciśnięty z cytryn. Dokładnie mieszamy.

Napar z korzenia i ziela mniszka lekarskiego 

• 50 g rozdrobnionego ziela z korzeniami
• 1 litr wody

Do wody wrzucić 50 gram rozdrobnionego ziela z korzeniami i zagotować pod przykryciem. Po 2 minutach od zagotowania napar z mlecza odstawić i zostawić do nasiąknięcia wodą na 12 minut. Napój pić 3 razy dziennie przed posiłkami w wypadku problemów z przewodem pokarmowym, drogami moczowymi półpaścu lub wysypkach. Rozcieńczonym w przegotowanej wodzie napar można używać do przemywania twarzy przy trądziku, wysypkach lub plamkach.

Odwar z korzenia mniszka

• 2 łyżki rozdrobnionych korzeni mniszka
• 0,5 litra gotującej się wody 

Do naczynia z wodą wsypujemy 2 łyżki mniszka i na malutkim ogniu gotujemy pod przykryciem około 12 minut. Gdy odwar ostygnie, przecedzamy i pijemy 2-3 razy dziennie przed jedzeniem. Ułatwia trawienie, jest żółciopędny, odtruwający i moczopędny.

Napar z kwiatów mniszka

• 1 łyżka kwiatów 
• 0,5 litra wody

Zaparzać pod przykryciem zalane wrzątkiem zioła przez około 12 minut. Odcedzić i pić po pół szklanki 2-3 razy dziennie. Napar stosuje się przy nieżytach jamy ustnej, bólach gardła, oskrzelach, zaburzeniach miesiączkowania oraz w zaburzeniach pracy jajników i zapaleniu przydatków. 

Surówka z mniszka i pokrzyw - przeciw anemii 

• młode liście mniszka (przed kwitnięciem)
• młode liście pokrzywy
• ząbek czosnku
• 1 łyżka soku z cytryny
• 2 łyżki oliwy z oliwek
• miód
• sól

Wymieszać sok z cytryny z oliwą i łyżką miodu przygotowując sos. Dodać rozgnieciony czosnek i odrobinę soli. Przygotowanym sosem zalać rozdrobnione rękami liście mniszka i pokrzywy. Surówka uzupełnia braki mikro i makroelementów, oczyszcza krew oraz obniża poziom cukru. Polecana dla osób cierpiących na anemię spowodowaną niedoborem żelaza. Dobra dla rekonwalescentów.

Sok ze świeżych liści i korzeni

Zebrane liście i korzenie rośliny należy dokładnie umyć i osuszyć. Używamy tylko młodych, zdrowych liści, a stare, zepsute usuwamy. Korzeń oczyszczamy i odcinamy boczne korzenie. Tak przygotowaną roślinę wrzucamy do sokowirówki lub rozcieramy miksere, aż puści sok. Sok ma właściwości oczyszczające i pijemy na zdrowie. 

Świeży sok usuwa brodawki i kurzajki. Chore miejsca należy nim nacierać i często przemywać. Można pić sok 2-3 razy dziennie przy różnego rodzaju niestrawnościach, niewydolnościach wątroby, nerek i pęcherzyka żółciowego.  

Przeciwskazania

Uwaga: Kuracji mniszkiem nie powinny przeprowadzać osoby, które mają problemy z wrzodami. Mniszek podnosi ilość sooków żołądkowych. U niektórych osób może powodować alergię objawiającą się drobną wysypką na skórze.

Uwaga: Nie wolno stosować kuracji mnieszkiem gdy zażywa się leki przeciwzakrzepowe. Mniszek może źle wpływać na ich działanie - tak jak szałwia i rumianek. Pamiętaj: Stosowanie ziół nie może zastąpić kuracji zalecanej przez lekarza.

Uwaga: Korzeń mniszka lekarskiego stanowi składnik mieszanek ziołowych: Adiposina, Hepatina, Diabetina, Pankreaflos, Digesflos, Cholagoga II, Fito Mix XI, XII, XIII, Diabetosan, Normosan, Neonormosan, Degrosan, Pulmosan, Taraxaflos Tea. Wyciąg z korzenia z kolei jest składnikiem preparatów Gastrochol, Cholesol, Nieron, Cholagogum.

Wszystkich chcących zgłębiać tajniki medycyny ajurwedy zapraszamy na warsztaty

http://ajurweda.blogspot.com/p/warsztaty.html

© Wszelkie prawa do publikacji zastrzeżone przez: ajurweda.blogspot.com